Mochten de werken van Anna Vogel geluid maken, dat zweefde de klank tussen het ruisen van een sneeuwbeeld en het knetteren van een zekeringkast in feestmodus. Haar beelden zinderen over het oppervlak als een visuele remix van een dancenummer. Het abstracte lijnenspel is het resultaat van met vlijmscherpe mesjes bewerkte found footage. De kunstenaar voegt lijnen toe en graaft naar het papier achter het beeld. Terwijl ze jaagt naar details waaraan haar aandacht blijft haperen, kerft ze het beeld langzaam maar zeker weg om de kern van het verhaal kracht bij te zetten. Als een sneeuwploeg legt ze bloot wat voor haar de essentie is van foto’s die oorspronkelijk de hare niet waren. Het resultaat is vervaagde beelden verstopt onder patronen die het midden houden tussen organische vormen en gekartelde pixels.
Een van de reeksen in dit nummer is Temples & Cities (2018). Het luik ‘Temples’ omvat foto’s die zo uit een reisfolder hadden kunnen komen, ware het niet dat ze bewerkt werden met talloze horizontale inkervingen. De korte afstand tussen alle lijnen doet het beeld vibreren. Anna heeft sommige zuilen ook vooraf digitaal bewerkt, zodat ze lijken te trillen als op een oude video. Het doet denken aan een glitch, alsof de ruïne net toen de foto werd gemaakt onze tijd werd binnengezapt met een tijdmachine. En dat is meteen ook wat de kunstenaar voor ogen had met deze reeks: ze wil oude ruïnes transporteren naar het nu. Haar aanpassingen zijn een acute en hedendaagse reclaiming van historische menselijke sporen, in een poging weg te stappen van het niveau van de toerist en ons te laten focussen op wat ons doorheen de geschiedenis bindt. Ze wil de tijdslijn van de menselijke geschiedenis op één punt laten samenkomen, tijdlozer maken en de connecties tussen historische en recente artefacten tonen. Het luik ‘Cities’ van deze reeks maakt duidelijk waar ze naartoe wil. Hier gebruikt Anna foto’s van oorlogen in Syrië en Iran, wrange beelden van het moment waarop eigentijdse ruïnes gemaakt worden van waar voorheen mensen woonden.
De ene reeks geeft haar inspiratie voor de volgende. Deze ideeëndomino ontstaat per ongeluk tijdens de digitale speurtochten van de kunstenaar naar beeldmateriaal. Eens ze een thema heeft vastgeprikt, struint ze het internet af. De tsunami die Google images heet spuwt onvermijdelijk ook andere prenten uit die haar belangstelling kietelen. Daarbij is er wel een rode draad binnen haar oeuvre: menselijkheid, hoewel ze menselijke figuren zeer bewust zelden in beeld laat komen. Ze stelt zich vragen over geschiedenis, hoe we bewuster naar onszelf kunnen kijken en hoe alles uiteindelijk verband houdt met elkaar.
In Electric Mountains (2021) verbeeldt Anna het bijna agressieve contrast tussen natuur en menselijke interventies. De eerste beelden die als basis dienden voor deze reeks waren van een vliegtuigvleugel in de luchthaven van Innsbruck. Het was nacht en het traag bewegende metaal glinsterde in de buitenverlichting. In Photoshop zoomde ze in op details uit deze kleurrijke dans van licht, om ze vervolgens uit te knippen, uit te vergroten en meermaals te herhalen binnen hetzelfde beeld. Om het patroon te benadrukken voegde ze, eens uitgeprint, vernis, krassen en verf toe. Andere werken uit deze reeks waren oorspronkelijk afbeeldingen van hoogspanningskabels. Anna woont in landelijk Tirol, waar het contrast tussen het landschap met zijn bergen, rivieren en idyllische stilte enerzijds en het harde elektriciteitsnetwerk in de zeldzame straten met fluokleurige huizen en ronkende motoren anderzijds op scherp staat.
Door het letterlijke te schuwen en al kervend een dubbele laag te laten bovendrijven, maakt Anna’s beeldvorming plaats voor wat verborgen blijft. Ze graaft de oppervlaktelaag af om thematisch dieper te kunnen gaan. Het gaat haar niet om de pracht van het landschap of de statigheid van geschiedenis. Ze wil het hebben over wat er gaande is in de wereld, over hoe mensen in het leven staan, over stress, over hoe cultuur verschuift, over evolutie, over wat er van ons overblijft. Door vormelijke details uit te gommen, duwt ze de beelden uit hun context en geeft ze de toeschouwer de ruimte om te focussen op hoe dingen samenhangen in hun algemeenheid. De sluier van waas belicht het archetype, de gelijkenis tussen oude ruïnes die toeristische trekpleisters zijn en nieuwe ruïnes op gevaarlijk terrein, en de band tussen hoogspanningskabels en stress. Anna zet de vertroebeling van het beeld in om het onzichtbare te illustreren.
(Verschenen in Kluger Hans #44 Blur in mei 2023.)